Biskupi o Dziejach Polski
Wypowiedzi ukazały się w miesięczniku WPiS nr 7-8/2014.
Księga wiedzy i mądrości
Ks. bp Stanisław Napierała
I
Monumentalność dzieła spontanicznie wywołuje skojarzenie z rodzajem encyklopedii historycznej zdobiącej półki biblioteki, po którą sięga się jedynie wtedy, gdy zachodzi potrzeba poznania jakiegoś wydarzenia. Takie skojarzenie ustępuje już po pobieżnej lekturze. Książka jest napisana prostym, pięknym, żywym językiem, którym autor nie daje uczonego wykładu, lecz opowiada o dziejach swojej Ojczyzny w sposób coraz bardziej pobudzający ciekawość czytelnika. Zresztą sam Autor dzieło swoje nazywa „opowieścią”, i żywi nadzieję, że może ktoś znajdzie w niej „przyjemność, nawet pewne wzruszenie, jakie sprawić jest w stanie powrót do początków, do kraju lat dziecinnych polskiej historycznej Ojczyzny”.
Prof. Nowak zamierza „przedstawić” aktualny stan badań nad dziejami Polski oraz próbuje „odczytać ze zrozumieniem” „początki historycznej wspólnoty, którą łączy słowo Polska”.
W rezultacie „odczytywania ze zrozumieniem” otrzymujemy razem z rzetelną wiedzą mądrość, w której, jak zauważa wydawca dzieła: „autor chce, by nasza historia, tak bogata, czegoś nas nauczyła, byśmy wyciągali z niej wnioski, snuli analogie, analizowali stare błędy, by więcej ich nie powtarzać”.
II
Prof. Nowak ujmuje nas w „Dziejach Polski” ciepłem swego człowieczeństwa. To ciepło uderza już w rozpoczęciu dzieła od „Podziękowania”, jakie Autor składa nie tylko tym, którzy mu pomogli w dotarciu do źródeł oraz w rozmaitych sprawach technicznych, lecz przede wszystkim ludziom, którzy uformowali go w człowieczeństwie, w wizji świata, w rozmiłowaniu się w studiach historii. Dziękuje rodzicom, nauczycielom i swoim mistrzom, dziękuje koleżankom i kolegom, którzy „pomagali mu i pomagają lepiej, z rozmaitych punktów widzenia zobaczyć polskie dzieje”. Dziękuje Babci, „energicznej niewieście”, która wprowadzała go także w polską historię, czytając mu Trylogię Sienkiewicza, kiedy sam jeszcze czytać nie umiał. Zgoła zaś wzruszające jest wprowadzenie w lekturę dzieła poprzez wiersz, którego autorką jest Żona Profesora, piękny utwór poetycki, będący w treści pełną zadumy refleksją historiozoficzną.
III
Ze zrozumiałych względów wzbudziły we mnie ciekawość wzmianki o Kaliszu, jakie znalazły się w pierwszym tomie „Dziejów Polski”. Odnoszę wrażenie, że Profesor Nowak podziela tezę, iż historia Kalisza, chlubiącego się metryką najstarszego wśród miast polskich, należy do historii naszej Ojczyzny.
W księdze dwukrotnie pojawiają się zdjęcia przedstawiające zrekonstruowane fragmenty Grodu Piastów w rezerwacje archeologicznym na Zawodziu w Kaliszu oraz wnętrze zrekonstruowanej tam chaty. Gród na kaliskim Zawodziu jest jednym z najważniejszych grodów wczesnośredniowiecznej Polski. Dnia 15 czerwca 2008 roku odbyła się uroczystość otwarcia i poświęcenia zrekonstruowanego Grodu. Na fundamentach dawnego kościoła i kolegiaty św. Pawła postawiono ołtarz, na którym, po ośmiu wiekach, Chrystus znowu uobecnił się w swoim Ciele i swojej Krwi w sakramentalnych znakach chleba i wina. Profesor Nowak pisze, że wspomnianą wyżej kolegiatę św. Pawła Apostoła ufundował Mieszko III Stary i w niej po swojej śmierci 13/14 marca 1202 roku został pochowany.
Pragnę podkreślić, że lektura „Dziejów Polski” ukazuje ich Autora jako historyka dysponującego ogromną wiedzą, jako Polaka kochającego żarliwie swoją Ojczyznę i jako katolika-człowieka głębokiej wiary. Dzięki tym cechom „Dzieje Polski” przekonywująco kreślą to, co stanowi naszą tożsamość, a w niej zauważalną obecność Boga – Pana dziejów.
Scena zabójstwa bp. Stanisława przez króla Bolesława Śmiałego. Fragment tryptyku św. Stanisława z Bazyliki Mariackiej. Fot. Adam Bujak z albumu „Bazylika Mariacka”. Wspaniała pozycja ucząca miłości do historii własnego Kraju
Cóż za wspaniała pozycja! Dokładna, precyzyjna oraz ucząca miłości do historii własnego Kraju i szlachetnej dumy z przeszłości! Bogata bibliografia, indeksy, ilustracje, wszystko to przesądza o jej niecodziennej randze.
Gratuluję Panu Profesorowi Andrzejowi Nowakowi odwagi i głębokiej, solidnej wiedzy, która przyniosła tak wspaniałe owoce.
Na najbliższym spotkaniu z duchowieństwem Diecezji Włocławskiej z pewnością tę pozycję polecę.
Panu Prezesowi wyrażam ogromną wdzięczność i podziw za umiejętne promowanie Autorów, których Ojczyzna tak bardzo potrzebuje.
Ks. bp Wiesław Mering, ordynariusz włocławski
Plan przeprowadzenia czytelnika przez dzieje naszej historii
Otrzymałem pierwszy tom dzieła opisującego „Dzieje Polski“ w sposób profesjonalny, a zarazem przystępny. Panu profesorowi Andrzejowi Nowakowi życzę wielu zielonych świateł na drodze do zrealizowania planu przeprowadzenia czytelnika przez dzieje naszej historii. Bóg zapłać!
Ks. abp Józef Kowalczyk, Prymas Polski senior
Pasja i pełen profesjonalizm, wypływające z miłości do naszej Ojczyzny
Pierwszy tom dzieła prof. Andrzeja Nowaka „Dzieje Polski” wpisuje się w dzieło wybitnych historyków, którzy z pasją i pełnym profesjonalizmem, wypływającymi z miłości do naszej Ojczyzny, ukazują narodowe dzieje. Upadki niech będą dla nas przestrogą, a chlubne karty historii narodowej niech będą przykładem i umocnieniem dla nas i przyszłych pokoleń, jak kochać i pracować dla Rzeczypospolitej.
Jeszcze raz gratuluję Autorowi, Wydawnictwu i przyszłym Czytelnikom tak pięknej pozycji. Niech Pan wszystkim błogosławi.
Ks. bp Tadeusz Pikus, ordynariusz drohiczyński
Z niecierpliwością czekam na kolejne tomy
Po zapoznaniu się z treścią książki Pana Prof. Andrzeja Nowaka „Dzieje Polski. Tom 1” stwierdzam, że jest to niezwykła kopalnia rzetelnej wiedzy historycznej dotyczącej historii naszej Ojczyzny. Autor stawia szereg ciekawych tez, które uzasadnia konkretnymi faktami. Przykładem niech będą hipotezy dotyczące miejsca odkrycia koła czy teza o obecności Słowian na naszych terenach już w czasach rzymskich.
Warto przytoczyć zdanie Pana Profesora, że „nie było Polski przedchrześcijańskiej”. Jest to fakt, który wielu przeciwników Kościoła chętnie chciałoby dziś pominąć, podobnie jak absurdalny spór o chrześcijańskie korzenie Europy. Autor wspaniale wkomponowuje losy Polski w dzieje Europy, której zawsze byliśmy integralną częścią. Novum tej monumentalnej, bo sześciotomowej pracy jest przywoływanie znanych faktów historycznych w kontekście najnowszych odkryć archeologicznych, wśród których Profesor Nowak nie pominął tych dotyczących chrześcijańskich początków Polski. Przykładem niech będzie informacja podana na str. 85 o znalezisku z roku 1986 dokonanym przez archeologów na terenie grodziska w Podebłociu, gdzie wśród fragmentów naczyń odkryto także trzy gliniane tabliczki z końca IX wieku, a na jednej z nich wyryty monogram imienia Chrystusa, co wskazywałoby, że chrześcijaństwo w Polsce pojawiło się jeszcze przed 966 rokiem. Takich informacji w tej publikacji jest wiele.
Reasumując, warto sięgnąć po tę książkę, aby pogłębić wiedzę historyczną o Polsce. Z niecierpliwością czekam na kolejne tomy tego dzieła.
Ks. bp Stefan Regmunt, ordynariusz zielonogórsko-gorzowski
Ogrom pracy i poświęcenia dla przybliżenia Polakom własnych korzeni
Z wielką radością i wdzięcznością przyjąłem pierwszy tom syntezy historycznej pt. „Dzieje Polski”, autorstwa Pana Prof. Andrzeja Nowaka, a wydanej staraniem krakowskiego wydawnictwa Biały Kruk.
Ze swej strony doceniam i wyrażam uznanie dla ogromu pracy oraz poświęcenia, jakie Prof. Nowak podjął we współpracy z wydawnictwem Biały Kruk dla przypomnienia, utrwalenia, wyjaśnienia, a także przybliżenia Polakom własnych korzeni historycznych, bogatej w chwalebne wydarzenia polskiej przeszłości oraz wartości, które ukonstytuowały Polskę i Naród.
Pierwszy tom tej śmiałej inicjatywy i przedsięwzięcia ukazał się w szczególnym czasie, gdyż za dwa lata – jak Bóg pozwoli – będziemy obchodzili 1050. rocznicę Chrztu Polski, wydarzenia, które wraz z towarzyszącymi mu okolicznościami Autor celnie określił w tytule drugiego rozdziału swojej pracy: „Polska wchodzi do historii”.
Zarazem wyrażam wielką nadzieję na to, że Prof. Nowak – z Bożą pomocą –doprowadzi do końca rozpoczęte przez siebie dzieło napisania syntezy dziejów Polski. Życzę, aby praca ta została zauważona, przyjęta z zainteresowaniem i uznaniem ze strony czytelników. Ufam jednocześnie, iż będzie ona stanowiła znakomitą pomoc dla poznania przez młode pokolenie Polaków dziejów ojczystych, a zarazem dostrzeżenia przez nie w historii Polski wkładu i roli Kościoła katolickiego.
Ks. bp Henryk Tomasik, ordynariusz radomski
