O serii

Niezwykły projekt pisarsko-naukowy: wielotomowa historia Polski obejmująca dzieje naszego kraju od jego najdawniejszych początków aż po współczesność. W kilkunastu tomach autor zamierza opisać losy Polski i Polaków od powstania państwa piastowskiego w X w. aż po rok 2021. Żaden z polskich historyków nie porwał się dotychczas na tak ambitnie zakrojone przedsięwzięcie!

Autorem „Dziejów Polski” jest prof. Andrzej Nowak, wybitny historyk z Uniwersytetu Jagiellońskiego i Polskiej Akademii Nauk, znawca stosunków polsko-rosyjskich, dziejów Rosji i jej tradycji imperialnej oraz historii Polski i krajów sąsiednich, a równocześnie wyśmienity publicysta i eseista oraz kawaler Orderu Orła Białego. Jego książki pisane są znakomitym stylem, jakże dalekim od suchych rozpraw naukowych.

Pierwszy tom „Dziejów Polski” obejmuje okres od legendarnych początków państwa polskiego do 1202 r., czyli śmierci Mieszka Starego i zakończenia kroniki Wincentego Kadłubka. To świetnie zarysowana panorama kształtowania się nowego państwa w tej części Europy, wykuwania pracą i walką jego miejsca, pozycji i narodowej wspólnoty ludzi go zamieszkujących. Czytany w nim m.in. o dokonaniach Mieszka I, Kazimierza Odnowiciela, Bolesławów: Chrobrego, Śmiałego i Krzywoustego, a także początkach rozbicia dzielnicowego.

Tom drugi „Dziejów Polski” to kontynuacja opowieści o burzliwych losach naszego kraju w okresie rozbicia dzielnicowego. Obejmuje okres od objęcia władzy w Krakowie przez Władysława Laskonogiego w 1202 r., aż do zajęcia Rusi Halickiej przez króla Kazimierza Wielkiego w 1340 r. Autor w fascynujący sposób przybliża wysiłki zmierzające do odnowienia Królestwa Polskiego podjęte przez Henryka IV Probusa, Przemysła II i Władysława Łokietka, opisuje też przemiany polityczne, cywilizacyjne i kulturalne na ziemiach polskich w XIII i XIV w.

W trzecim tomie barwną przygodę z historią rozpoczynamy w 1340 roku od rządów króla Kazimierza Wielkiego, którego anonimowy autor Kroniki katedralnej krakowskiej przyrównuje do starotestamentowego króla Salomona. Przez karty monumentalnego tomu wędrujemy towarzysząc kolejnym postaciom historycznym – królowej Jadwidze, Władysławowi Jagielle, księciu Witoldowi, kardynałowi Zbigniewowi Oleśnickiemu, Kazimierzowi Jagiellończykowi i wielu innym – aż do roku 1468.

Czwarty tom przedstawia okres największej świetności Rzeczypospolitej. Pomimo problemów i wyzwań Korona i Wielkie Księstwo Litewskie wciąż znakomicie się rozwijają, tak samo zresztą jak i dynastia Jagiellonów. Ten okres prosperity zwieńczy Unia Lubelska w 1569 r. Autor w błyskotliwy sposób zwalcza fałszywe stereotypy o „zakodowanej” peryferyjności Europy Wschodniej, a także wydobywa ponownie na światło dzienne epokowe znaczenie niektórych wydarzeń, m. in.  uchwalenia konstytucji Nihil novi z 1505 r., która jest w jego oczach bardziej znaczącym dokumentem, niż Konstytucja 3-majowa.

W piątym tomie, obejmującym lata 1572-1632, prof. Andrzej Nowak rekonstruuje okoliczności geopolityczne jakie doprowadziły do wciągnięcia I Rzeczypospolitej – jednej z największych potęg europejskich – w wir wojen i najazdów które zapoczątkowały proces jej całkowitego demontażu pod koniec wieku XVIII. Opisuje zasady, jakimi rządziła się wolna elekcja po wygaśnięciu dynastii Jagiellonów, a także panowanie dwóch wybitnych królów elekcyjnych tego okresu – Stefana Batorego i Zygmunta III Wazy. W przypadku tego ostatniego rozprawia się z jego czarną legendą, obecną przede wszystkim w historiografii nieprzychylnej Kościołowi katolickiemu.

Szósty tom nosi tytuł "Potop i ogień" i obejmuje lata 1632 - 1673. Wraz z Autorem śledzimy, jak zmienia się Rzeczpospolita szlachecka. Nie zmienia się na lepsze. Przekształca się w Rzeczpospolitą magnacką. Słabnie pozycja króla, a królować zaczyna swawola, sobiepaństwo, a nawet zdrada. Powoli degeneruje się szlachta, na której przez tyle wieków opierała się obrona Ojczyzny. Degeneruje się wolna elekcja, ten symbol, już tylko pozorny, szlacheckiej wolności albo, jak byśmy dziś powiedzieli, demokracji. Osłabienie kraju natychmiast skłania sąsiadów do najazdów i łupiestwa – istny potop! Pierwszy raz mamy do czynienia z poważnym planowaniem rozbioru Rzeczypospolitej, a król Jan Kazimierz abdykuje.


Autor zaplanował pierwotnie sześć tomów swojego cyklu. Jednak już dziś wiadomo, że ze względu na ogrom materiału oraz nieustanny przyrost źródeł i wiedzy będzie ich prawie dwa razy więcej. Oto orientacyjne zakresy czasowe i tematyczne kolejnych części „Dziejów Polski”: „Sarmackie ostatki 1648-1772”; „Rozbiory i formy oporu 1772-1866”; „Modernizacja pod zaborami 1866-1918”; „Niepodległość i jej wrogowie 1918-1945”;  „Zmęczenie i powstawanie 1945-1991” oraz „Współczesność do nowej Polski od 1991 r.”.